Hülya Özmen
Meclis, 1 Ekim 2022 Cumartesi günü seçim ajandasıyla son yasama yılı çalışmalarına başlayacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önceden ilan ettiği adaylık konusunda iktidarın izleyeceği yol ile buna karşı muhalefetin takınacağı tutum önemli olacak. Kulislere göre, iktidar kanadından Anayasayı dolanma girişimi gelebilir. Normal seçim tarihinden 20 gün ya da bir ay öne çekilmiş bir takvim muhalefetin önüne gelebilir. Böyle bir öneri erken seçim tarihi olarak kabul edilemez. Muhalefet, bu yöndeki girişimi erken bir seçim tarihi olarak kabul eder ve destek verirse iktidarın tuzağına düşmüş olur. Kulislere göre, muhalefet böyle bir öneriye direnirse Erdoğan’ın adaylığının da yolu Meclis yönünden kapanmış olur.
Erdoğan’ın adaylığı
TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesinde iki yol var. Cumhurbaşkanının kararı veya Meclis’in beşte üç çoğunluğu. Meclis’in beşte üç çoğunluğunun, en az 360 milletvekilinin alacağı kararla, TBMM Genel Seçimi ile Cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılabiliyor. Bu aynı zamanda Cumhurbaşkanına bir defa daha adaylık yolunu mümkün kılıyor. Seçimlerin yenilenmesi kararı ister Cumhurbaşkanı ister Meclis tarafından alınsın, her iki karar hem yasama hem de Cumhurbaşkanı için geçerli oluyor, ikisinin de görevi beraber sona eriyor. Anayasa hukukçularına göre, Erdoğan’ın bir kez daha cumhurbaşkanlığına aday olmasının tek yolu Meclisin erken seçime gitmesi.
Kulislerde, öne çıkan başlıklar şöyle:
İktidar, Erdoğan’ın adaylığında olası tartışmaların önünü kesmek için erken seçim kararını Meclisten çıkarmak isteyebilir.
Muhalefet, öne alınacak hangi takvimi erken seçim tarihi olarak kabul edecek. 20 gün ya da bir ay öne çekilen bir takvim erken seçim tarihi olarak kabul edilecek mi?
İktidar, Meclis’te seçim kararının alınması için en az 360 oyu nasıl bulacak? Muhalefet destek verecek mi?
Meclis aritmetiği
TBMM’de erken seçim kararı almak için en az 360 milletvekilinin desteği gerekiyor. Meclis’in sandalye sayısı partilere tek başına bu imkânı vermiyor. Ayrıca iktidar bloğunu oluşturan Cumhur ittifakının ortakları AKP ve MHP’nin milletvekili sayısı da bu rakama ulaşmıyor. AKP’nin 286, MHP’nin ise 48 milletvekili bulunuyor. İki partinin toplam vekil sayısı 334’te kalıyor.
Meclis’te CHP’nin 134, İYİ Parti’nin 37, HDP’nin 56, Türkiye İşçi Partisi’nin 4, Memleket Partisi 2, Demokrat Parti’nin 2; Zafer Partisi, BBP, DEVA Partisi, Demokratik Bölgeler Partisi, Saadet Partisi ve Yenilik Partisi’nin 1 milletvekili bulunuyor. 6 Bağımsız milletvekili bulunuyor. Dağılım şöyle:
Adalet ve Kalkınma Partisi: 286
Cumhuriyet Halk Partisi :134
Halkların Demokratik Partisi:56
Milliyetçi Hareket Partisi:48
İYİ Parti :37
Türkiye İşçi Partisi:4
Demokrat Parti:2
Memleket Partisi.2
Büyük Birlik Partisi:1
Demokrasi ve Atılım Partisi:1
Demokratik Bölgeler Partisi.1
Saadet Partisi:1
Yenilik Partisi:1
Zafer Partisi:1
Bağımsız Milletvekili:6
