Namık ALKAN
Ekonomik kriz, yüksek enflasyon, iktidarın yanlış tarım politikası nedeniyle hem üretici hem de tüketici açlık ve yoksulluğa mahkûm bırakılmış durumda. Yurttaşların, hububat, meyve ve sebzeyi gramla aldığı bir dönem yaşanıyor. CHP Bursa Milletvekili ve Tarımdan Sorumlu Genel Başkan Başdanışmanı Orhan Sarıbal, ‘Türkiye’de Tarımın Durumu-AKP İktidarının 18 Yıllık Bilançosu’ adlı kitabında kamucu, devletçi ve halktan yana bir tarım politikasına ihtiyaç olduğunu söyledi.
Kitapta okurlara neler sunuyorsunuz?
Aslında biz bu kitapta, 1980’den itibaren başlayan ama özellikle 2002’yle bugün yaşadığımız tarihe kadar gelen tarımda, uluslararası tekellerin yerli işbirlikçilerle beraber Türkiye’deki tarımı ne hale getirdiklerinin belgesini sunuyoruz. Bu belgenin bütün verileri, TÜİK’in yani devletin; hükümetin resmi verileridir. Yani kim olursa olsun, o kitaba baktığında, buğday ne kadar ithal edilmiş; buğday alanlarında ne kadar daralma var; buna ne kadar para vermişiz gibi rakamları çok net şekilde görecektir. Tarım alanları 2002’den bugüne kadar nasıl daralmış, bunu çok net bir şekilde görecek. O arada nüfus 17 milyon küsur artmış. Ama üretimin büyük bir kısmı hemen hemen sabit durmuş. Eğer biz tahribatı ortaya koyamazsak, nasıl çözeceğimizi bilemeyiz.
Sizin sorunlara sunduğunuz çözüm önerileri nelerdir?
Cumhuriyet Halk Partisi iktidarında neler yapılması gerektiğini ortaya koyduk. Problemin kaynağının da çiftçiden, paradan, teknolojiden, bilimden ve akıldan değil; politikalardan kaynaklandığını görmek zorundayız. Hep ülkede tarım politikası yok derler, hayır var. Ama bu tarım politikası ülke halkından, ülke çiftçisinden, ülkenin biyoçeşitliliğinden, ülke insanından yana değil. Yabancı şirketlerin, iktidarın ithalat lobilerinden yana bir mekanizma. O yüzden hem üretim paradigmasını, hem ithalat modelini, hem gıdaya ve üretim modeline hak temelli bakmayı gerektiriyor.
Orhan Sarıbal – CHP Bursa
Milletvekili ve Tarımdan Sorumlu Genel Başkan Başdanışmanı
Tahribat ne zaman başladı?
Tahribat 24 Ocak 1980 kararlarıyla net ortaya çıktı, ama uygulaması 12 Eylül 80 darbesiyle gündeme geldi. IMF, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü’nün politikalarına dönük bir süreç izlendi ve bugün hala öyle. Dünyada kapitalizmin uyguladığı üç tür toprak aktarımı vardır. Birinci savaşlarla yaparsınız, ikinci çiftçiyi yoksullaştırırsınız, üçüncüsü de çiftçiyi borçlandırırsınız. Son iki model Türkiye’de, özellikle 2002’den itibaren ağır bir şekilde uygulanmaya başladı. Bugün girdilerin hemen hemen yüzde 100’ü ithal, çıktı piyasalarını da küresel sermaye belirliyor.
Hububat ürünlerinde gümrük vergilerinin de sıfırlandığını görüyoruz. Bu üreticiye bir darbe değil mi?
Gümrükleri sıfırlama meselesi, AB’ye verilen ev ödevlerinin bir parçasıdır. Yılsonuna kadar uzattılar. TMO sıfırdı, özel sektör sıfır değildi. Şimdi özel sektör de sıfır. Temel dönüşüm oradan kaynaklanıyor. Ama şimdi model değişti, içeriği de finanse edildi. Yem sektörüne hammadde kazandırmaya çalışıyor, pahalı alıyor, ucuz satıyor, kendi çiftçisinin ürünü daha çok satılsın diye. Kendi çiftçisinin maliyetini düşüren bir mekanizmayla karşı karşıyayız. Asıl olan çiftçinin ürettiğine güvenmektir.
Peki, ne yapmalı?
Kamucu, devletçi, halktan yana bir tarım politikasına ihtiyaç var. Devletin kısa-orta-uzun dönemli bir tarım politikası uygulaması lazım. Kamuyu desteklemesi lazım. Bütünüyle gıda ve tarımın her alanına devletin yardım etmesi lazım. Fahiş fiyatları düşüreceğim diyor cumhurbaşkanı, fahiş fiyatların bu hale gelmesinin sorumlusu o.
