Çankırı’nın Kızılırmak ilçesinde, HES’e su taşıyan kanalın yırtılması ile 15 Mayıs 2021 tarihinde meydana gelen su baskını nedeniyle 11 köyde binlerce dönüm tarım arazisi ve ekili alan zarar gördü. Verilen sözlerin yerine getirilmediğini aktaran bölge halkı, “Birileri para kazanacak diye, buradaki tarlalarımız ekilemez hale getirildi. HES mi önemli, çiftçi mi önemli?” ifadeleriyle duruma tepki gösterdiler.
Çankırı’nın Kızılırmak ilçesinde bulunan hidroelektrik santralına (HES) su taşıyan kanalın 15 Mayıs’ta yırtılması ile binlerce dekar arazi sular altında kaldı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) heyeti, çiftçiler için büyük bir sorun haline gelen Kızılırmak ilçesi Karaömer Köyü Bayanpınar mevkiinde, HES’e su taşıyan kanalın yırtılan bölümü ile santral alanında inceleme yaptı. Burada açıklamalarda bulunan CHP’li Milletvekili Ömer Fethi Gürer , “Kızılırmak Nehri’nden tarım alanları yok edilerek 35 km öteye kanal açıp HES yapmak akıl alacak bir durum değil. Beton kanal suyun şiddeti ile yarılması sonucu binlerce dönüm ekili alan sular altında kalmış, çiftçi ürünü yok olmuş. Kanal boyu incelememizde farklı yerlerde risk devam ediyor. Bu kadar ipe sapa gelmez işlere nasıl göz yumuluyor” diye konuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun görevlendirmesi ile Çankırı ili Kızılırmak ilçesine gelen Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Antalya Milletvekili Aydın Özer, Hatay Milletvekili Serkan Topal, Parti Meclis Üyesi Semra Dinçer ve CHP Kızılırmak ilçe Başkanı Erdoğan Alantor’un yer aldığı CHP Heyeti, yaklaşık 3 hafta önce Çankırı’nın Kızılırmak ilçesindeki hidroelektrik santralına su taşıyan kanalın patlaması sonucu sular altında kalan 2 bin dekar tarım arazisinin bulunduğu alanda, taşkından zarar gören köylüler, çiftçiler ve köy muhtarları ile bir araya geldi. HES kanalında inceleme yaptı.
Bölgede yaşanan durumu aktaran muhtarlar ve çiftçiler, hidroelektrik santralına su taşıyan kanalın 15 Mayıs’ta patlaması ile oluşan zarar ve HES’in bölgede yaratığı kaygıyı anlattılar.
‘İKTİDAR GÖZÜNÜ KAPADI’
Gürer, “HES yapılmadan bölge halkına ‘HES’in faydası ve bölgeye sağlayacağı katkılar’ anlatılmış. Buna rağmen Kızılırmak’a 35 km uzaklıkta olmayan bir kanal açılıp en verimli topraklar yok edilerek HES yapılmasına bir kesim karşı çıkmış. İstimlak bedelleri ödenip bölge köylere verilen vaatler ile kanal yapılıp HES’in inşa edilmeye başlanmış. Bazı köy muhtarları yapılan kanalın suyu taşıyamayacağını yetkililere iletmesine karşın kanal inşaası tamamlanıp HES devreye alınmış. Bir bölümü yığma toprak ile oluşturulan beton kanalın yırtılması ile 15 Mayıs binlerce dönüm sular altında kalmış ve ciddi mağduriyet oluşmuş, köylü arazisi kanalın su sızıntıları ile bir kaç yıldır elemez duruma geldiği yerler de var. Bölge halkına fayda sağlayacağı söylenip istimlak edilen bölgelerde ağaçlandırma ve park yapılacağı sözleri de yerine getirilmemiş aradan geçen sürede bir çalışma yapılmadığını görülüyor” diye konuştu.
CHP Heyetine konuşan Karaömerliköyü muhtarı da HES’in yapıldığı alanın etrafında sulu çamurun yayıldığını, kaldırılmayan hafriyat ve atıklar nedeniyle santralin çevresinde çeltik ekiminin yapılamadığını söyledi. Kanal yırtılmasından beri siyasi iktidar temsilcilerinin bölgeye gelip sorunları dinlemesini beklediklerini ancak gelen olmadığını ifade etti.
‘GIDASIZ YAŞAYAMAYIZ’
Köylüler ise arazilerinin istimlak edilmesine rağmen istimlak parasının bölgede verimli arazilerin değerini karşılamadığını anlattılar. Köylüler, “HES’in faydasından çok zararı dokundu. 3 bin 600 dönüm arazimiz yok oldu. 50 bin dönüm çelik tarlası ekilemez durumda. Birileri para kazanacak diye, buradaki tarlalarımız ekilemez hale getirildi. Elektriksiz yaşayabiliriz ama gıdasız yaşayamayız. Ekmeğimiz elimizden alındı. HES mi önemli, çiftçi mi önemli? Gıda olmazsa ne yenecek ? Taş mı yiyelim?” diye sordu.
‘FÜZE ATILSA BİLE DELİNMEZ DENİLEN KANAL BASKILI SUYLA PATLADI’
CHP heyetini yaşadıkları mağduriyeti anlatan bir başka muhtar ise HES’in inşaatı yapılırken, ilgili firma yetkililerinin “Füze atılsa bile delinmeyecek betonla çalışma yapıyoruz” dediğini belirterek, “Suyun gücü füzeden etkili, bu beton kanal zayıf kalır diye uyardık, dinlemediler. Dediğimiz oldu. Olan bize oldu” ifadelerini kullandı.
HES nedeniyle çok sayıda üreticinin çeltik üretimi yapamadığını belirten köylüler, “TV’lere çıkıp ‘Çeltik taban fiyatı bilmem kaç lira’ diye açıklama yapıyorlar. Ekim yapamadıktan sonra taban fiyat 10 bin lira olsa ne yazar, 50 bin lira olsa ne yazar?” şeklinde konuştu.
‘HANGİ YÜZLE GELECEKLER?’
Bir köyü ise HES kanalının patlamasının üzerinden yaklaşık 3 hafta geçmesine rağmen hiçbir iktidar siyasi yetkilinin gelip geçmiş olsun dileğinde bulunmadığından bahsederek, “TV’lere çıkıp çıkıp bağıranlar, seçim zamanı burada yatıp kalkanlar neden gelip de bir geçmiş olsun demiyorlar? Burada seçimde hangi yüzle tekrar geleceksiniz?” diyerek tepkisini dile getirdi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise HES nedeniyle binlerce dönüm arazinin ekilemez hale getirilmesinin yanı sıra, HES’e su taşıyan kanalın çökmesiyle oluşan zararın boyutlarının, özellikle çeltik üreticileri ciddi şekilde mağdur ettiğine şahit olduklarını belirtti. Ülkede verimli tarım arazileri nasıl yok ediliyor somut bir örneği Kızılırmak HES örneği diyen Gürer, çeltik ve buğday gibi ihtiyacımız ürünlerin yetiştiği alan adeta talan edildiğini heyet olarak yerinde gördük” diye konuştu.
‘YETERLİ VE GEREKLİ ÖNLEMLER ALINMAMIŞ’
HES’in çevresindeki 11 köyün bu olumsuzluktan etkilendiğini yerinde gördüklerini söyleyen Gürer, “Heyet olarak ilçede Demokratik Kitle Örgütleri ve AKP’li Belediye Başkanını ziyaret ettik. Bölgede yer alan köy muhtarları ile görüştük. Köylülerle buluştuk. HES savunan hiç kimse yok. Kızılırmak’tan 35 km öteye ekili ve verimli tarım arazileri yarılarak ve yer yer dolgu toprakla kanal yapılıp HES neden kuruluyor. HES ürettiği elektrik ile yok edilen arazi gelirine erişmeyeceği ifade ediliyor. Hangi akıl ile bu HES en verimli araziler ortası yapılması sağlamış anlaşılır gibi değil. Ayrıca yeterli ve gerekli önlemler alınmamış, yanları beton olsa da zemin sürekli su kaçağı çevre arazilerde kaynayarak çıkan su ile araziler ekilemez olmuş. Birde kanal yarılması ile ekili araziler sular altında kalıyor. Köylere ulaşım sağlayan kanal üzerinde köprülerde risk var. Oluşan zarar boyutları büyük. Su kanalı su verilmiyor. Yeniden su verilmesinden sonra risk var. Köylüler kaygılı. Ayrıca hafriyat alanına yapılacak ağaçlandırma yapılmamış” şeklinde konuştu.
