Emniyet’in raporuna göre, Türkiye, morfini eroine dönüştüren hammaddenin kaçakçılığında da uyuşturucunun sevkıyatında da kilit ülke. Uyuşturucu ve ara kimyasal kaçakçılığında Türkiye’nin ‘transit ülke’ olduğu bildirildi.
Nurcan GÖKDEMİR
Suç örgütü elebaşısı Sedat Peker’in, AKP iktidarındaki etkili isimlerle akrabalarını uyuşturucu ticareti ile suçlayan açıklamaları, gözleri Türkiye’nin dünya uyuşturucu trafiğindeki konumuna çevirdi. Emniyet Genel Müdürlüğü, eroin ile eroinden sonra en tehlikeli narkotik madde olan sentetik metamfetaminin üretiminde kullanılan hammaddenin trafiğinde de Türkiye’nin güzergâh olduğunu açıkladı. Güney Amerika ve Güney Asya’dan gelen uyuşturucunun ara durağı olan Türkiye aynı zamanda, çift yönlü olarak Afganistan’a hammadde geçirilmesinde de kullanılıyor. Ülkede son olarak nisan ayında 4,5 ton eroin üretmeye yetecek miktarda 9 ton sıvı asetik anhidrit ele geçirilmesi trafiğin hacmini gösteriyor.
HEM HEDEF HEM TRANSİT ÜLKE
Narkotik Suçlarla Mücadele Dairesi’nin hazırladığı 2020 yılı Uyuşturucu Raporu’na göre, Türkiye coğrafi konumu ve genç nüfusu sebebiyle uyuşturucudan doğrudan etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Raporda, Türkiye’nin Asya’da üretilen ve Avrupa’ya transfer edilen başta eroin olmak üzere, afyon türevleri kaçakçılığında hedef ülke olduğu bildirildi. Aynı zamanda Avrupa’da üretilen ve Asya’ya sevkıyatı yapılan sentetik uyuşturucu ve ara kimyasal kaçakçılığında Türkiye’nin transit ülke olduğu kaydedildi.
AVRUPA BİRLİĞİ’NDEN AFGANİSTAN’A
Rapora göre, eroin üretiminde öne çıkan Güney Batı Asya’ya morfinin eroine dönüştürülmesinde kullanılan hammadde büyük ölçüde Türkiye’den gidiyor. İlaç, boya, plastik, polimer, selülöz ve patlayıcı madde üretiminde de kullanılan endüstriyel madde olan “asetik anhidrit” 2014 tahminlerine göre yıllık 1,5 milyon ton üretiliyor.
Son dönemde sevkıyatları durdurulan asetik anhidrit ihracatları ve güvenlik kuvvetlerince yapılan yakalamalar dikkate alındığında, bu maddenin yasa dışı kullanımı için taleplerin arttığı, Afganistan ve komşu ülkelerdeki eroin üretiminde AB ülkelerinin asetik anhidrit konusunda önemli bir kaynak olarak ortaya çıktığı ifade edildi.
GERİLEME DURDUĞUNU GÖSTERMİYOR
Raporda yer alan bilgilere göre, ülkede 2019 yılında 16 bin 265 eroin olayı gerçekleşti. Bu olaylarda 25 bin 55 şüpheli yakalandı ve bir önceki yıla göre yüzde 8,8’lik artışla 20 bin 165 kilogram eroin ele geçirildi.
Bu arada, 2017 yılında 23 bin litre, 2018 yılında 38 bin 303 litre asetik anhidrit yakalandı. 2019 yılında asetik anhidrit yakalama miktarında sert bir düşüşün yaşandığına çekildiği raporda, şu tespite yer verildi: “Ülkemizde Cumhuriyet tarihinin en yüksek miktardaki eroin yakalaması gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler göz önüne alındığında; Afganistan’a halen önemli miktarlarda asetik anhidrit kaçakçılığının yapılmaya devam edildiği açıktır. Etkin güvenlik tedbirlerinin bir sonucu olarak ülkemizce 2017 ve 2018 yıllarında yapılan yüklü yakalamalar kaçakçıların asetik anhidrit sevkiyatında farklı rotalar kullanmaya başlamış olabileceklerini düşündürmektedir. Nitekim son dönemlerde özellikle Gürcistan olmak üzere Kafkas Rotası üzerinde bulunan bazı ülkelerdeki asetik anhidrit yakalama miktarlarındaki artışlar bu düşünceyi destekler niteliktedir.”
SENTETİK UYUŞTURUCU DA ÜRETİLİYOR
Bu hammadde eroinden sonra en tehlikeli narkotik madde olarak kabul edilen sentetik uyuşturucu olan metamfetamin üretiminde de kullanılıyor. Afganistan, eroinden sonra en fazla metamfetamin üreten ülke olarak biliniyor.
***
Uyuşturucu sorunu büyüyor
Ülkede uyuşturucu kullanımının yaygınlığı ve bununla ilişkili sorunlar büyüyor. Dr. Ergün Demir ve Dr. Güray Kılıç; TUBİM (Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi) ve Emniyet’in Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nın raporlarında yer alan verileri inceledi. Doktorlar, “Alo 191 uyuşturucu ile mücadele danışma ve destek hattı”na müracaat eden yaklaşık 234 bin 641 kişiye hizmet verildiğine dikkat çekti: “2019’da sadece tedavi merkezlerine yapılan ayaktan tedavi başvuru sayısı 270 bin 6’dır. 2019’da yataklı tedavi merkezlerine yapılan başvuru sayısı 17 bin 79’dur. 2018’de Türkiye’de uyuşturucu madde bağlantılı suçlardan dolayı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutuklular oranı yüzde 21,78 iken 2019’da bu oran yüzde 27,97’ye çıkmıştır. 2019’da ele geçirilen kokain miktarında bir önceki yıla göre yüzde 8,5 oranında artış gerçekleşmiştir. 5 ton kokain transferinin Türkiye üzerinden kimlere yapıldığı henüz açıklanmamıştır.”
***
Balkan rotası çift yönlü
Raporda, çift yönlü kaçakçılık faaliyetinin yapıldığı belirtilen Balkan Rotası ile ilgili şu bilgiler yer aldı: “Afganistan’dan başlayarak İran, Türkiye ve Balkan ülkeleri üzerinden Orta ve Batı Avrupa’ya ulaşan Balkan Rotası Afganistan kaynaklı eroin dâhil diğer opiyatların Avrupa’ya kaçakçılığında onlarca yıldır en sık kullanılan güzergahtır. 2018 yılında Afganistan dışında küresel boyutta ele geçirilen eroin ve morfin miktarlarının yüzde 58’i Balkan Rotası üzerindeki ülkelerce gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Balkan Rotası; Afganistan merkezli opiyatların kaçakçılığının yapıldığı güzergâhın aksi istikametinde gerçekleştirilen asetik anhidrit olmak üzere diğer önemli ara kimyasalların kaçakçılığında da kullanılmaktadır. Rekor olarak nitelendirilen yüklü uyuşturucu madde yakalamaları nedeniyle Türkiye; Balkan Rotası üzerinde hayati bir öneme sahiptir. 2018 yılında Afganistan’da yaşanan haşhaş ekim alanı ve afyon üretimindeki azalışa rağmen güvenlik güçlerince aynı yıl içinde 18,5 ton ve takip eden yılda kaydedilen 20 tonun üzerindeki eroin yakalamaları bu önemin açık bir göstergesidir.”
